MCAS komt meer voor dan men denkt

Geplaatst op april 2023 door Gonnie van de Lang

Het komt regelmatig voor dat een patiënt bij de arts is met buikklachten, reacties op voedingsmiddelen en een opgeblazen buik.  Wanneer de bloeduitslagen geen afwijkingen aantonen en er geen sprake is van een allergie wordt het complex. Veel mensen krijgen zelfs te horen dat het tussen de oren zit. Wanneer eten ziekmakend is en elke hap een reactie kan geven bij normaliter heel gezonde, onbewerkte voeding kan er sprake zijn van een hyperreactie van de mestcellen.

Mestcelactivatiesyndroom

Mestcelactivatiesyndroom (MCAS) verwijst naar een aandoening met diverse oorzaken die vele symptomen vertonen als gevolg van de afgifte van mestcelmediators zoals histamine en prostaglandinen. Vaak zijn hierbij geen afwijkingen te zien bij routinematige laboratorium of radiologische testen. Dat heeft tot gevolg dat er een verkeerde diagnose wordt gesteld of een label van prikkelbare darm of voedselintolerantie op wordt geplakt en de persoon weer naar huis wordt gestuurd. De meeste mensen met MCAS hebben daardoor al vele specialisten bezocht en zijn vaak zo’n 10 tot 15 jaar bezig voordat ze adequaat gediagnosticeerd en behandeld worden door een gespecialiseerde MCAS-arts. Het is zelfs zo dat veel personen er zelf achter moeten komen omdat de arts MCAS niet herkent of er niet van op de hoogte is.

Een holistische blik is nodig

De zoveelste keer wordt er een arts bezocht met een lijst met symptomen waar geen eind aan komt zoals: verstoorde darmfunctie, opgeblazen buik, hoofdpijn, slapeloosheid, zeer onrustig na het eten, ziek worden na soms de eerste hap eten al. Hartkloppingen, zeer moe zijn, onverklaarbare angsten, gewichtstoename of afname, het steeds heel koud hebben, overgevoeligheid voor geuren, een ontstoken gevoel hebben, zwelling in de keel, niesbuien na het eten, misselijkheid en braken, slechte concentratie en hersenmist, vergeetachtigheid, diarree en/of obstipatie, huiduitslag en jeuk,  opvliegers met een zeer rode kleur, opvlammen en afnemen van symptomen. De lijst met klachten kan eindeloos zijn en zeer wisselend per persoon. Vaak is er sprake van een of meerdere voedselintoleranties. Een patiënt die herhaaldelijk tegen de arts zegt: ‘dokter, ik word ziek van eten’ en niet wordt gehoord. Iedere specialist kijkt naar zijn eigen gebied met tot gevolg dat er verschillende diagnoses (zelfs een psychiatrische diagnose) worden gesteld die vaak tegenstrijdig zijn en de medicatie de patiënt nog zieker en radelozer maakt. 

Bij MCAS is een holistische blik nodig, een arts of therapeut die kijkt naar de overeenkomsten tussen de symptomen zoals wisselen en toenemen en weer afnemen van klachten, onvoorspelbaar en vaak niet meetbaar, reacties die kunnen wisselen van orgaansysteem, de ene keer de darmen, de andere keer de huid, afhankelijk van welke mestcellen in welke systemen worden geactiveerd. 

Kenmerkend voor MCAS

-Opvlammen en weer periodes van rust.

-In twee of meer orgaansystemen of organen.

-Histamine is een belangrijke trigger. Histaminerijke voeding zoals tomaten, vis, oude kaas, paddenstoelen, vleeswaren, schaal- en schelpdieren kunnen een trigger zijn. 

– Klachten verminderen door histamineblokkers, een histaminebeperkt dieet, voedingssupplementen die de aanmaak van histamine remmen of de mestcellen stabiliseren.

– De symptomen wisselen per patiënt.

– Door het aanpakken van de triggers kunnen de klachten verminderen.

Triggers signaleren en aanpakken is van essentieel belang. De triggers zorgen voor de hyperactieve reactie zoals histaminerijke voeding, stress, voedselintoleranties, geuren, geluiden, bepaalde voedingsmiddelen zoals gluten, tarwe, eieren. 

De trigger is te zien als de startknop waardoor het proces aan klachten in gang wordt gebracht.

EMB test

De emb test is een hulpmiddel bij het signaleren van de triggers en onderliggende oorzaken van MCAS bijvoorbeeld: voedselintoleranties, vitamine- en mineralentekorten, hoge mate aan stress, verstoringen in darmmicrobioom.

Wees je als therapeut ervan bewust dat MCAS in ernstige vorm zeer complex is om te behandelen en bewaak je grenzen en stuur de patiënt op tijd door naar een specialist.  Wees alert op triggers en ga voorzichtig in goed overleg en afstemming met de patiënt veranderingen invoeren zoals een histamine beperkt dieet. De EMB-therapeut kan met voeding- en leefwijze adviezen veel betekenen voor een MCAS-patiënt.  Daarnaast is het van belang om de onderliggende zwakte te signaleren en te behandelen. Geen enkele MCAS-patiënt reageert hetzelfde. Veel behandelstrategieën moeten worden uitgeprobeerd in goed overleg met de patiënt. Zelf kan je je als therapeut goed verdiepen in de aandoening om triggers te leren signaleren. Wees erop bedacht dat stress een grote trigger kan zijn. Voedingssupplementen moeten een voor een worden uitgeprobeerd en de patiënt moet goed worden geïnformeerd over mogelijke reacties. 

Vanuit MCAS Nederland worden er regelmatig lezingen en webinars gegeven door Gonnie van de Lang. www.mcasnederland.nl

In de webshop is het boek Help, mijn mestcellen zijn van slag! en de poster met histamine lage- en hoge voedingsmiddelen te koop. Tevens is er als hulpmiddel voor de therapeut een format met een MCAS checklist, triggerlijst, intakeformulier en voedingsdagboek.